جزیره کیش : تاریخچه و معرفی کامل جزیره کیش

جزیره کیش یکی از جزایر دریای خلیج فارس در شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان است و یکی از مناطق گردشگری استان هرمزگان در جنوب ایران محسوب می شود .در گذشته کیش را به اسم (قیس) میشناختتند.

جزیره بیضی شکل کیش در 12 کیلومتری کرانه شیبکوه قرار گرفته است و در هر سال حدود یک میلیون و هفتصد هزار نفر گردشگر به جزیره کیش سفر میکنند.

تاریخچه جزیره کیش

در کتاب های تاریخی گفته شده است که از زمان هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان جزیره کیش در اختیار ایران بوده ولی با پیشرفت اسلام جزیره کیش به دست خلفای اموی افتاده بود.

این جزیره تا سال 249 هجری قمری تحت سلطه خلفای اموی بود. تا اینکه در سال 249 هجری قمری یک ایرانی اهل  ری،  خلیفه را بیرون کرده و تمام جزیره های خلیج فارس و بحرین را به تسلط خود در آورد.

حاکمیت ایرانیان بر جزیره کیش از نامه های نوشته شده توسط ایشان به زبان پهلوی است. از زمان حکومت (آل بویه) و بعد از آن در زمان (سلجوقیان) و (اتابکان فارس) و (ملوک هرمز) و (آل مظفر) و (تیموریان) جزیره کیش تحت حکومت ایران بود. در زمان سلجوقیان جزیره کیش تبدیل به یکی از بزرگترین مراکز تجاری در خلیج فارس شد.

از سال 912 تا 1031 ، جزیره کیش مثل جزیره هرمز تحت سلطه پرتغالیها بود و در همان سال امام قلی خان (سپهسالار شاه عباس) موفق شد بحرین و خلیج فارس و تمامی جزیزه هارا فتح کند، از آن زمان به بعد کیش یکی از جزیره های ایران در خلیج فارس شناخته شد.

پیدایش جزیره کیش

حدود دویست میلیون سال قبل ، با حرکت صفحه های عظیم قاره ها و فشار آنها بر هم ، چین خوردگی هایی بوجود آمد و باعث پدیدار شدن کوه ها شد. در اثر این فشار ها شبه جزیره عربستان و صفحه قاره آفریقا به طرف شمال حرکت کرد و در نتیجه حدود 65 میلیون سال قبل از آفریقا جدا و به قاره  آسیا متصل شد ، این فشار ها در بخشی از فلات ایران باعث بوجود آمدن رشته کوه های زاگرس شد و جزیره کیش و سایر جزیره ها در تنگه هرمز بوجود آمدند.

در ابتدا جزیره کیش با تغییرات سطح آب به داخل آب فرو میرفت و زمینه را برای رشد مرجان ها ، آبسنگ ها ، صدف ها و دیگر آبزیان و جانوران بر روی سطح جزیره ایجاد میکرد و به مرور زمان بقایایی از پوسته های آهکی آنها به شکل سنگ های آهکی و مرجانی روی سطح جزیره کیش بوجود آمدند.

نام گذاری جزیره کیش

حدود 4500 سال قبل با توجه به فرضیات و نظریات ، در بین دو رود فرات و دجله شهری وجود داشت به نام کیش این شهر جزوی از قلمرو پادشاهان سومری و اکدی بود که عیلامی ها نیز بر آن حکومت کردند و همچنین زمانی پایتخت قلمرو بابل بود. دریای فارس که در جنوب کشورمان قرار گرفته بود در آن زمان یکی از آبراهه های مهم و مورد توجه حکومت ها و پادشاهان بود.

 سومری ها در علوم دانش پیشرفت های زیادی داشتند و به علم ستاره شناسی و نجوم مسلط بودند و علاقه زیادی به پیدا کردن و کشف کردن مسیر ها و دریا های ناشناخته داشتند تا به قلمروی خود وسعت دهند از انجایی که دریا برای آنها جزء ناشناخته ها بود سعی میکردند که از ساحل زیاد دور نشوند زیرا میترسیدند که در دریا گرفتار شوند و دسترسی به خشکی نداشته باشند. ( از جزیره کیش با نام های قشم ، کشم ، کیان ، کیش و در متون یونانی با نام های کن ، فین ، آوار کتا ، آراکاترا ، کامتینا یادشده است)

جزایر قابل سکونت در بخش های شمالی خلیج فارس

در جزایری که در قسمت شمالی خلیج فارس واقع شده است 35 جزیره وجود دارد که فقط 17 عدد آن ها قابل سکونت هستند و جزیره کیش نیز به دلیل داشتن آب شیرین و کوتاه بودن مسیر آن به ایران مورد توجه قرار گرفت این برتری ها در این جزیره باعث شد که عده ی زیادی این مکان را برای زندگی انتخاب کنند بدینگونه اولین ساکنین روی جزیره کیش نقل مکان کردند و  نام جایی که قبلا در آن زندگی میکردند را بر روی این جزیره گذاشتند ( اسم کیش باستانی که در بین النهرین قرار داشت ) اما برخی مورخان این نظریه را قبول ندارند.

دلایل انتخاب جزیره کیش برای سکونت در قدیم

وجود آب شیرین ، سرسبزی جزیره کیش ، صید مروارید های زیبا ، روشنی منارهها و برج ها (در قدیم ایرانیان مناره ها و برج هایی می ساختند که با آتش زدن آنها دریانوردان را برای مسیر یابی راهنمایی کنند ) درهنگام شب عواملی بودند که باعث شدند که افراد بیشتری کیش را برای سکونت انتخاب کنند.

یکی از دریا سالار های یونانی به نام نئاخورس در کشفیات خود از آراکاترا نام برده از روی نشانه های آن میتوان گفت منظور او جزیره کیش بوده که از آن به خوبی یاد کرده است. نئارخورس در نوشته های خود جزیره کیش را با نخلستان ها و بوستان فراوان معرفی کرده و از طبیعت بکر آن سخن گفته است.

بعد از شکل گرفتن طولانی ترین و بزرگترین حکومت امپراتوری در کل تاریخ که هخامنشی نام داشت ، اهمیت جزیره کیش چندین برابر شد. کیش در آن زمان به مرکز صید مروارید و محل تجارت تبدیل شده بود و در زمان سلوکیان ( جانشینان و از خاندان اسکندر بودند که باعث انقراض حکومت هخامنشیان شده بودند ) و اشکانیان و ساسانیان جزیره کیش جایگاه و محبوبیت خود را حفظ کرده بود.

تصرف جزیره کیش توسط بیگانگان

اهمیت ایران به عنوان یک شاهراه ارتباطی بین شرق و غرب و همچنین موقعیت ویژه جزیره کیش در خلیج فارس همیشه مورد توجه دیگر کشور ها بود. با تغییرات اقتصادی اروپا در قرن پانزدهم و شانزدهم میلادی ، اروپایی ها و پرتغالی ها متوجه بازارهای تجاری در شرق شدند در اوایل قرن شانزدهم میلادی پرتغالی ها به منظور دستیابی به بازارهای تجاری عربستان ، هندوستان و ایران با هدف افزایش قلمروی مستعمراتی خود کشتی های بازرگانی و جنگی خود را در اقیانوس هند مستقر کردند.

در سال 1506 میلادی آلفونس آلبوکرک دریا سالار پرتغالی با 16 کشتی جنگی به خلیج فارس و دریای عمان حمله کرد و چند بندر را به آتش کشید در هرمز لنگر انداخت و از امیر هرمز و کیش خواست که خود را تسلیم و از شاه پرتغال اطاعت کنند درخواست او توسط امیر هرمز پذیرفته نشد و پرتغالی ها هرمز و گمبرون را تصرف کردند و سرنوشت کیش تغییر یافت.

پرتغالی ها در دوره صفویه جز غارت و ویرانی از خود چیزی به جا نگذاشتند. تا زمانی که شاه عباس صفوی بعد از تمام شدن جنگ با عثمانی ها تصمیم به آزاد کردن هرمز و بحرین و کیش از تصرف پرتغالی ها گرفت.

در قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و جزیره های دیگر خلیج فارس به ایران بازگشتند ولی محبوبیت قبل را نداشتند و از اهمیت آنها کم شده بود ( هرمز و جزیره کیش ) و به جای آن بندر عباس که تازه تاسیس شده بود مورد توجه قرار گرفت. در این دوران جزیره کیش به جزیره ای متروکه تبدیل شد و جایگاهی برای دزدان دریایی شد.

بعد از حمله اعراب به ایران ( جنگ قادسیه ) بعد از کشته شدن یزد گرد سوم تمامی ایران به دست اعرب افتاد و خلفای عباسی 226 سال بر ایران حکومت کردند اولین جزیره ای که اعراب بر آن چیره شدند بحرین بود که توسط جارو بن عمر و عبدالقیس نصرانی که از قبیله عبدالقیس بود صورت گرفت و به همین علت بعد ها نام آن را قیس گذاشتند و بعد از آن به تمامی جزایر دست یافتند. آخرین پادشاه قیاصره که ملک سلطان‌ بن ملک قوام‌الدین‌ بن ملک تاج‌الدین‌ بن ملک شاه‌ بن قیس‌ بن ملک جمشید نام داشت به‌دست سیف‌الدین ابونصر علی‌بن کیقباد ، حاکم جزیره (هرمود) ، به دستور اتابک ابوبکر به کشته شد و با کشته شدن ملک سلطان ، حکومت قیاصره در جزیره کیش برای همیشه به پایان رسید.

جزیره کیش در دوره قاجار و پهلوی

محمد خان قوام الملک به پاس فعالیت ها و خدماتی که در خلیج فارس انجام داده بود جزیره کیش را از ناصرالدین شاه قاجار هدیه گرفت و در سال 1302 محمد خان سطوت الممالک جزیره کیش را به قیمت 25 هزار تومان از ابراهیم قوام الملک خرید و در سال 1366 دولت پهلوی تصمیم گرفت این جزیره را به مالکیت خود درآورد و این جزیره توسط محمد اعظم خان بنی عباسیان که از جانب دولت مامور شده بود از فرزند محمد خان سطوت الممالک به قیمت نهصد هزار تومن خریداری و جزو اراضی ملی شد.

در سال 1347 طرح بند آزاد توریستی به تصویب رسید که بعد از دوسال به نام مرکز توریست و تجاری تغییر یافت در سال 1351 سازمان عمران کیش شکل گرفت و بعد از گذشت یکسال روستای ماشه که در شمال شرق جزیره کیش قرار داشت تخلیه شد و به صفین جدید منتقل شد و به جای آن هتل شایان و کازینو و ویلا ها وکاخ ها احداث شدند.

بعد از انقلاب اسلامی در سال 1358 سازمان عمران کیش به سازمان ایرانگردی و جهانگردی تغییر یافت و به وزارت ارشاد واگذار شد و 5 ماه بعد از شورای انقلاب ، کیش برای سفر و خرید مردم از بازارها آزاد شد.

آب و هوای جزیره کیش

کیش آب و هوای گرم و مرطوبی دارد و میانگین دمای هرسال این جزیره 26/6 درجه سانتی گراد است. در کل جزیره کیش خشک و کم باران است و در فصول زمستان بارندگی بصورت رگبار است.

درباره آب و هوای کیش بیشتر بدانید.

جمعیت جزیره کیش

جمعیت جزیره کیش در سال 1390 طبق آمار سرشماری همگانی نفوس و مسکن ، حدود 24819 نفر بوده است که اکثرا در خود شهر کیش ساکن هستند. به کسانی که در شهر کیش زندگی میکنند کیشوند میگویند.

موسیقی در جزیره کیش

در کیش کنسرت های بسیاری برگزار میشود که بیشتر آنها خواننده های ایرانی هستند که طرفداران بسیاری نیز دارند. حمید خندان و امیر عبداله دونفر از کمدین ها و خواننده های محبوب و معروف جزیره کیش هستند.

جاذبه های تاریخی جزیره کیش

میتوان به شهر تاریخی حریره، شهر زیر زمینی کاریز و پایاب به عنوان  جاذبه های تاریخی اشاره کرد. حریره نام شهر قدیمی است که خالی از سکنه می باشد و مربوط به زمان قیاصره است. اسم شهر حریره از روی اسم ملکه شهر گرفته شده است.

اکنون قسمتی از شهر که عمارت کاخ ملکه حریره بوده ، بازسازی شده است. چند نمونه از مهمترین کشفیات این شهر شامل : حمام، قنات، آب انبار، عمارت اعیانی و مسجد حریره می باشد.

مسجد امیر که مربوط به زمان قاجار است ، در جزیره کیش واقع شده است که عبدالرحمان یوسف پور پیش نمازی این مسجد را به عهده دارد. این مسجد با شماره ثبت 2193 در تاریخ 16 آذر 1377 به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت شده است.

جاذبه های تفریحی جزیره کیش

جزیره کیش در سال های اخیر بخاطر اثر های تاریخی و جاذبه های تفریحی مورد استقبال قرار گرفته است. سواحل و مکان های تفریحی مانند: پارک هنر ،ساحل مرجان کیش ، پارک آبی ،ساحل های ماسه ای-مرجانی ،آکواریوم ،پارک دلفین ها ،باغ وحش ،باغ پرندگان کیش ،کلبه هور ،شهر زیر زمینی کاریز ،کشتی های تفریحی، هتل ها و... برخی از جاذبه های گردشگری جزیره کیش میباشند.

جزیره کیش در غرب آسیا از سوی سازمان گردشگری جزء چهارمین مقصد گردشگری اعلام شده است. دلیل این امر چشم انداز زیبای دریای هرمز و فضاهای خیره کننده آن است.

نماد جزیره کیش کشتی یونانی است و این مکان گردشگران بسیاری را جذب میکند، در نزدیکی ساحل کلوپ کشتی به گل نشسته یونانی افتتاح شده است. کشتی یونانی در سال 1345 در نزدیکی روستای باغو به گل نشسته است.

 پارک میر مهنا، پارک درخت سبز، باغ راه و... جزء پارک های سرسبز و بسیار زیبای جزیره کیش می باشد.